Podsumowanie I roku funkcjonowania bezwizowego ruchu na granicy polsko-rosyjskiej
W najbliższą sobotę minie rok od wprowadzenia „małego ruchu granicznego" na granicy Polski z Federacją Rosyjską. Służba Celna Warmii i Mazur odnotowuje wzrost ilości osób przekraczających, ujawnianych paczek papierosów oraz lawinowy wzrost ilości i wartości dokumentów odprawianych w ramach systemu TAX FREE.
Liczba osób przekraczających granicę polsko-rosyjską rośnie systematycznie od 2 lat, jednak po wprowadzeniu w ramach MRG liczba podróżnych wzrosła niemal dwukrotnie. Przez cały okres funkcjonowania „małego ruchu granicznego" czyli od 27 lipca 2012 do końca czerwca 2013 r., warmińsko-mazurscy celnicy odprawili prawie 5,2 miliona osób. W pierwszym półroczu 2012 roku granicę przekroczyło prawie 1,7 miliona podróżnych ( w tym ponad 1,1 miliona cudzoziemców). Podczas gdy w analogicznym okresie tego roku już prawie 3 miliony osób (w tym ponad 1,3 miliona cudzoziemców).
Sprawne i szybkie odprawy na granicy tak znaczącej ilości podróżnych nie byłyby możliwe bez szeregu ułatwień: zielony korytarz, kontrola selektywna, TAX FREE, czy chociaż by system eBooking Rozwiązania te Służba Celna wprowadziła w celu ułatwienia przekraczania granicy i skrócenia do niezbędnego minimum czas przebywania na terenie przejścia.
Jednym z efektów wprowadzenia „małego ruchu granicznego" to także wzmożony ruch w polskich sklepach. Jak wskazują nasze obserwacje Polacy jeżdżą do Rosji przede wszystkim po paliwo, natomiast Rosjanie dokonują u nas dużych zakupów różnych towarów, począwszy od żywności na elektronice skończywszy.
Dokonując zakupów w Polsce, Rosjanie korzystają z możliwości uzyskania zwrotu podatku VAT – Rosjanin kupujący towar w Unii Europejskiej zgłasza go polskiemu celnikowi na granicy, ten potwierdza wywóz i następnie Rosjanin odzyskuje część zapłaconych pieniędzy równą podatkowi VAT.
Ilość dokumentów TAX FREE rośnie w zaskakującym tempie. Według statystyk Izby Celnej w Olsztynie tylko przez pierwsze 6 miesięcy tego roku 16 754 podróżnych wprowadziło do systemu TAX FREE na granicy z Obwodem Kaliningradzkim 54 498 rachunków na kwotę 62 792 031 złotych. Natomiast przez cały 2012 rok wystawionych zostało 40 126 rachunków na kwotę pond 55 milionów złotych.
Dla ułatwienia rozliczania tych rachunków Służba Celna uruchomiła elektroniczny system „Zwrot VAT dla Podróżnych" (www.granica.gov.pl)
Od momentu uruchomienia „małego ruchu granicznego" zwiększyła się też ilość zatrzymywanych przez Służbę Celną papierosów. Od dnia wejścia w życie przepisów bezwizowego ruchu granicznego celnicy wykryli ponad 1,7 miliona paczek papierosów.
Dla zobrazowania skali przemytu porównać należy dwa analogiczne okresy: w pierwszym półroczu 2012 roku do magazynów celniczych trafiło 650 tysięcy paczek, natomiast od stycznia 2013 roku do chwili obecnej Służba Celna zajęła niemal dwukrotnie więcej bo prawie milion paczek.
Poniżej schemat ze skalą zjawiska:
Umowa o „małym ruchu granicznym" dotyczy mieszkańców części Warmii, Mazur i Pomorza, a po stronie rosyjskiej - całego obwodu kaliningradzkiego. MRG umożliwia wielokrotne przekraczanie granicy polsko-rosyjskiej przez mieszkańców stref przygranicznych obu państw oraz przebywanie na terenie strefy sąsiada bez konieczności posiadania wizy.
Warto przypomnieć, że po stronie polskiej umowa obejmuje część województwa pomorskiego: Gdynię, Gdańsk, Sopot oraz powiaty pucki, gdański, nowodworski i malborski, natomiast w województwie warmińsko-mazurskim: Elbląg i powiaty elbląski, braniewski, lidzbarski, bartoszycki oraz Olsztyn, jak również powiaty: olsztyński, kętrzyński, mrągowski, węgorzewski, giżycki, gołdapski i olecki. Natomiast po stronie rosyjskiej strefą przygraniczną będzie cały obwód kaliningradzki.
Do najciekawszych przypadków przemytu od momentu wprowadzenia „małego ruchu granicznego" zaliczyć można próbę wwozu do Polski dwóch skór z wilka, które próbowała przewieźć przez przejście w Gronowie obywatelka Federacji Rosyjskiej oraz prawie 30 kg bursztynu schowanego w butli gazowej, wykrytego przez celników z Grzechotek.
W tym okresie warmińsko-mazurscy celnicy dokonali też jednego z największych ujawnień od niemal 2 lat. W listopadzie podczas patrolu na drodze funkcjonariusze z gołdapskiej grupy mobilnej zatrzymali transport ze 100 000 paczek papierosów.
Anna Hatała-Wanat, Izba Celna w Olsztynie