W ostatnia sobotę listopada w Cerkwi Greckokatolickiej Św. Mikołaja w Baniach Mazurskich miejscowa społeczność ukraińska złożyła hołd ofiarom Wielkiego Głodu 1932/33 na Ukrainie.
Wielki Głód na Ukrainie (Ukraińskiej SRR) spowodowany został przez władze komunistyczne, które nałożyły na ukraińską wieś drakońskie obowiązki darmowych kontrybucji, które przekraczały możliwości produkcyjne gospodarstw. Przepisy te i ich srogie, niehumanitarne respektowanie doprowadziło do śmierci wiele milionów mieszkańców sowieckiej Ukrainy (niektóre źródła mówią nawet o 10 milionach ofiar). Więcej na temat Hołodomoru na Wikipedii. Po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości zaczęto mówić o tej stalinowskiej zbrodni. Obecnie 26 państw (również Polska) uznaje Wielki Głód za ludobójstwo.
Od kilkunastu lat, w ostatnią sobotę listopada, Ukraińcy oddają hołd milionom ofiar tej narodowej tragedii. Z inicjatywy o. Pawła Starucha OSBM, 26 listopada o godzinie 16 w cerkwi greckokatolickiej w Baniach Mazurskich zgromadzili się przedstawiciele miejscowej ukraińskiej społeczności (grekokatolicy i wyznawcy prawosławia), aby wspólnie poprzez udział w liturgii oddać hołd ofiarom Wielkiego Głodu. W uroczystej mszy udział wzięli m.in. zaproszeni goście: starosta powiatu gołdapskiego Andrzej Ciołek, wójt gminy Banie Mazurskie Ryszard Bogusz z małżonką, poprzedni wójt gminy Jan Sobuta, dyrektor GOKiP w Baniach Mazurskich Maciej Witczak oraz instruktor muzyki w GOKiP Tomasz Kardel, który miał znaczący udział w przygotowaniu części artystycznej tej uroczystości. Liturgię odprawił proboszcz parafii o. Paweł Staruch w koncelebrze z księdzem Andrzejem Domańskim, proboszczem Rzymskokatolickiej Parafii Narodzenia NMP w Żabinie i greckokatolickim księdzem Włodzimierzem Kucajem z Gdańska.
Po liturgii z odczytem wystąpił Bogdan Chomyn, który zgromadzonym przedstawił historię i okoliczności, jakie wiązały się z Wielkim Głodem lat 1932/33 ubiegłego wieku. Po tej krótkiej lekcji historii zgromadzonym w cerkwi przedstawiono montaż muzyczno-słowny przygotowany przez zespół Zorepad i młodzież szkolną. Młodzież zaprezentowała część słowną montażu, a zespół przy stonowanym akompaniamencie w wykonaniu Tomasza Kardela zaśpiewał (bez nagłośnienia) kilka nastrojowych pieśni. Jedną z nich (pieśń o Wielkim Głodzie pt. „1933") wykonała również uczennica LO w Górowie Iławeckim Marta Oksana Hnyłycia. Na piszącym ten tekst zarówno sam utwór jak i wykonanie zrobiło wielkie wrażenie.
Uroczystość zakończył marsz pamięci ofiar. Uczestnicy pod przewodnictwem księży przeszli w procesji wokół świątyni, niosąc w rękach zapalone znicze, aby złożyć je pod przycerkiewnym krzyżem. Po skończonej uroczystości uczestnicy liturgii mieli możliwość obejrzeć wystawę poświęconą Wielkiemu Głodowi, która została zorganizowana w przycerkiewnej salce katechetycznej. Wymowa archiwalnych zdjęć jest wręcz porażająca. Zmusza oglądającego do głębokiej refleksji nad losem milionów niewinnych istot ludzkich: mężczyzn, kobiet i dzieci, które - w imię realizacji oszalałej, nieludzkiej idei - zostały zagłodzone na własnej ziemi przez władzę, która wówczas sprawowała rządy, rzekomo w imieniu i rzekomo dla dobra robotników i chłopów.
Maciej Witczak